HIỆU QUẢ TIÊU SỢI HUYẾT TĨNH MẠCH TRÊN BỆNH NHÂN NHỒI MÁU NÃO CẤP

Hiện tại bệnh viện chuyên khoa Ngoại Thần kinh Quốc tế đã có sẵn thuốc tiêu sợi huyết (làm tiêu cục máu đông gây tắc mạch não), tên là Alteplase. Nếu ngay sau bị đột quỵ (tai biến mạch máu não) với triệu chứng đột ngột nói khó, liệt hoặc tê nửa người, bệnh nhân được đưa vào bệnh viện chuyên khoa Ngoại Thần Kinh Quốc Tế (65A Lũy Bán Bích, Quận Tân Phú) trong vòng vài giờ đầu, thì sẽ có khả năng dùng được thuốc này, và khả năng cứu vãn rất cao. Sau đây chúng tôi xin giới thiệu 1 trường hợp điển hình, bị đột quỵ nhồi máu não (cục máu đông gây tắc mạch não) được điều trị bằng thuốc Alteplase tại Bệnh Viện Chuyên Khoa Ngoại Thần Kinh Quốc Tế: Bệnh nhân nữ, 46 tuổi, chủng tộc da trắng, quốc tịch Úc. Vào lúc 20 giờ 50 phút tối, bệnh nhân đang xem tivi với gia đình thì đột ngột yếu tay và chân trái không đi lại được, đồng thời phát âm không rõ. Bệnh nhân được người thân đưa đến phòng khám gia đình và được chuyển đến Bệnh viện Ngoại Thần kinh Quốc tế sau khi khởi phát bệnh khoảng 2 giờ 20 phút. Ngay lập tức bệnh nhân được các bác sĩ chỉ định chụp CT scan não, cùng lúc với lấy máu làm xét nghiệm, và đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh qua thăm khám lâm sàng, với cách tính theo thang điểm đột quỵ của Hoa Kỳ (thang điểm NHISS) cho điểm số là 10 (điểm số càng cao, tình trạng bệnh càng nặng). Kết quả CT scan cho thấy bệnh nhân bị nhồi máu vùng não phía bên phải, do tắc một phần động mạch não giữa phải.

Nhận thấy bệnh nhân cần được dùng thuốc tiêu sợi huyết ngay lập tức để cứu lấy vùng não đang chết dần, các bác sĩ đã nhanh chóng trao đổi với gia đình, và bắt đầu thực hiện ngay quá trình làm tái thông mạch máu bị tắc, bằng cách truyền tĩnh mạch thuốc Alteplase. Tổng thời gian từ lúc bệnh nhân vào viện cho đến lúc bắt đầu dùng thuốc là 35 phút. Trong suốt quá trình truyền thuốc, bác sỹ và điều dưỡng của bệnh viện đã trực tiếp theo dõi sát tri giác (mức độ tỉnh táo) của bệnh nhân, triệu chứng yếu nửa người, tình trạng hô hấp, và dùng máy Monitor để theo dõi độ bão hòa Oxy trong máu, huyết áp, nhiệt độ cơ thể. Sau khi kết thúc 60 phút truyền Alteplase bằng đường tĩnh mạch, triệu chứng yếu nửa người được cải thiện nhiều, bệnh nhân có thể cử động được tay chân tương đối dễ dàng, phát âm cũng rõ hơn. Bệnh nhân tiếp tục được theo dõi sát trong những ngày kế tiếp.

Trong
quá trình nằm viện, bệnh nhân tiếp tục được đánh giá và điều trị các yếu tố bất lợi cho sức khỏe, nhằm hạn chế tối đa nguy cơ đột quỵ tái phát. Bệnh nhân đã xuất viện sau 1 tuần, với tình trạng sức khỏe hồi phục gần như hoàn toàn, tính theo thang điểm đột quỵ Hoa Kỳ (NIHSS) có điểm số là 1.

Qua trường hợp này, chúng ta có thể thấy với sự tiến bộ nhanh chóng của y khoa, tai biến mạch máu não kiểu thiếu máu não, trong chuyên môn gọi là đột quỵ nhồi máu não, không phải là “sự đã rồi” không thể cứu vãn được. Bằng thuốc tiêu sợi huyết Alteplase, các bác sĩ chuyên khoa thần kinh có thể giúp bệnh nhân cứu lấy vùng não đang trong quá trình chết dần vì thiếu máu.

Thuốc Alteplase có thể giúp bệnh nhân hồi phục nhanh chóng và đôi khi rất ngoạn mục, như trường hợp người bệnh ngoại kiều kể trên. Tuy nhiên hạn chế của phương pháp này là thuốc chỉ sử dụng được trong vòng khoảng 4,5 giờ, tính từ lúc bệnh nhân bắt đầu có triệu chứng đầu tiên của đột quỵ. Điều cốt yếu để đạt được kết quả tối ưu là thời gian tính từ khi khởi phát bệnh, cho đến khi bệnh nhân đến được một bệnh viện có đủ người và phương tiện, sao cho dùng được Alteplase thật nhanh.

Vì vậy, khi nhận thấy bản thân hoặc người thân đột ngột có những triệu chứng gợi ý đột quỵ như: mất cân xứng 2 bên mặt (méo miệng), thay đổi giọng nói (nói đớ), tê yếu (bại xuội) tay chân ở một bên… Chúng ta cần ngay lập tức đưa bệnh nhân đến các trung tâm y khoa có đủ khả năng dùng thuốc làm tan cục huyết khối. Tại khu vực thành phố Hồ Chí Minh, đó là các bệnh viện: Nhân dân 115, Nhân dân Gia Định, Chợ Rẫy, và Ngoại Thần Kinh Quốc Tế,…

Hiện nay, bệnh viện Ngoại Thần Kinh Quốc Tế (65A Lũy Bán Bích, phường Tân Thới Hòa, quận Tân Phú) đã có đầy đủ nhân lực và các phương tiện, để có thể lập tức khảo sát tình trạng tình trạng tắc mạch máu não của bệnh nhân, như CT scan, MRI, siêu âm các động mạch ở bên trong và bên ngoài hộp sọ, cùng các xét nghiệm sinh hóa máu, thật nhanh chóng, nhằm có thể dùng Alteplase làm tan cục máu đông trên bệnh nhân đột quị nhồi máu não.