TÊ BÀN TAY VÀ HỘI CHỨNG ỐNG CỔ TAY

Khi đi xe máy bị tê tay, nửa đêm đang ngủ tỉnh dậy vì tê tay. Hãy khám thần kinh và đo điện cơ

TÊ TAY VÀ HỘI CHỨNG ỐNG CỔ TAY

PGS TS Nguyễn Hữu Công

Bệnh viện Ngoại Thần kinh Quốc tế

Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch và Y Dược TP HCM

Tê tay là một trong những khó chịu mà một số người, già cũng như trẻ, mắc phải. Bệnh có thể do nhiều nguyên nhân, có thể kể ra một số như: rối loạn canxi máu, co thắt mạch máu ngoại vi, hội chứng ống cổ tay. Nhưng nguyên nhân hay gặp nhất có lẽ là hội chứng ống cổ tay. Nam hay nữ đều có thể bị bệnh, nhưng phụ nữ bị nhiều hơn nam giới.

Tê tay do hội chứng ống cổ tay thường gặp ở người khoảng 35 tuổi trở lên, nhất là ở phụ nữ, người trẻ hơn cũng có thể bị nhưng ít. Bệnh thường thấy ở người lao động dùng nhiều tới động tác lắc của cổ tay, ví dụ như các bà nội trợ, chị em tiểu thương. Ví dụ nhiều chị em buôn bán thịt và cá ở chợ bị chứng bệnh này, có thể do hay dùng dao nặng chặt thịt cá hàng ngày, cũng có phần do thường xuyên tiếp xúc ẩm ướt. Nhiều người lao động các ngành nghề cần sử dụng bàn tay nhiều, cả nam lẫn nữ, đều có thể bị. Người sử dụng máy vi tính nhiều cũng có thể bị chứng bệnh này. Hội chứng ống cổ tay còn có thể là biểu hiện của một trong những bệnh sau: các loại viêm đa dây thần kinh, bệnh viêm đa khớp dạng thấp… Ví dụ: trong viêm đa dây thần kinh do tiểu đường, giai đoạn đầu có thể chỉ có hội chứng ống cổ tay. Hội chứng này cũng có thể xuất hiện song song với bệnh thoái hóa cột sống cổ.

Biểu hiện đầu tiên của bệnh là tê tay. Tê ở gan bàn tay, cùng với ngón trỏ và ngón giữa. Thường nhất là người bệnh chỉ thấy tê ngón trỏ và ngón giữa. Nhưng cũng có người cảm thấy tê ở tất cả các ngón tay, ở hai ngón vừa kể thì tê nhiều hơn. Tê tay thường xuất hiện khi cầm tay lái xe máy đi xa, có người đang đi xe máy phải dừng lại buông tay ra và vẩy vẩy mấy cái, rồi mới đi tiếp được. Càng ngày quãng đường đi xe máy không bị tê tay càng ngắn dần lại; Cũng có người đang ngủ, nửa đêm bị thức giấc do tê và đau các ngón tay, dậy đi lại và vẩy tay một lúc, lại hết tê và đi ngủ lại. Bệnh thường khởi đầu ở 1 tay, và thường là ở tay thuận. Ví dụ nếu thuận tay mặt, thì khi bị tê tay do hội chứng ống cổ tay, thường cũng tay mặt bị trước. Về sau có thể tay bên kia cũng bị tê. Sau một thời gian không được chữa trị, dần dần có rối loạn vận động, biểu hiện bằng yếu và teo khối cơ ô mô cái, là khối cơ vốn phồng lên ở gan tay, chỗ dưới của ngón tay cái (người miền nam gọi là trái chanh). Khi quá gấp hoặc quá ưỡn cổ tay, thì các triệu chứng tê tay có thể tăng lên.

Nguyên nhân của bệnh là do dây thần kinh giữa bị chèn ép ở cổ tay. Dây thần kinh giữa là một dây nhận cảm giác ngoài da của ngón trỏ và ngón giữa, và gan bàn tay ở phía dưới 2 ngón tay đó. Đồng thời dây thần kinh giữa còn chỉ huy co cơ của các ngón tay, nhất là tại ô mô cái. Tại cổ tay dây thần kinh giữa đi trong một đường ống, gọi là ống cổ tay, tiếng nước ngoài là carpal tunnel. Ống cổ tay là khoảng không gian giữa các xương của cổ tay ở dưới và ở hai bên, có một tấm gân rộng gọi là cân ngang của cổ tay phủ lên trên như một cái mái. Khoảng không gian trong ống cổ tay khá chật hẹp, khi nó chít hẹp lại, thì dây thần kinh giữa bị chẹt trong đó, và gây ra hội chứng ống cổ tay. Khi khám bệnh, bác sỹ thần kinh dùng búa bằng cao su gõ vào cổ tay, người bệnh thấy tê lan xuống các ngón tay, gọi là dấu hiệu Tinnel.

Hội chứng ống cổ tay là loại bệnh gây tê tay (và teo bàn tay nếu để muộn) hay gặp nhất. Trên thế giới người ta đã đề cập tới từ lâu. Một phương pháp giúp chẩn đoán chính xác hội chứng ống cổ tay là chẩn đoán điện, hay còn gọi là điện cơ. Hiện nay nhiều bệnh viện trong cả nước và tại TP Hồ Chí Minh có máy điện cơ. Tại Bệnh viện Ngoại Thần kinh Quốc tế hiện có máy điện cơ thể hệ mới, và bác sỹ làm điện cơ có nhiều kinh nghiệm trên các trường hợp bị hội chứng ống cổ tay.

Nếu bạn đọc gần đây hay bị tê tay, tê tăng lên khi cầm tay lái xe máy, hoặc bị vào lúc nửa đêm đang ngủ, tê nhiều ở ngón trỏ và ngón giữa, thì chúng tôi khuyên bạn hãy đi "đo điện cơ", tức là đi làm chẩn đoán điện.

Nếu đã chẩn đoán rõ ràng là hội chứng ống cổ tay, thì việc điều trị tê tay trở nên dễ dàng. Có hai cách điều trị: nội khoa và phẫu thuật. Cách điều trị nội khoa là bác sỹ sử dụng thuốc kháng viêm, thuốc bổ dưỡng cho dây thần kinh, và thuốc bổ dưỡng cho hệ thống xương sụn. Nếu bệnh không đỡ, bác sỹ sẽ chích thuốc corticoide vào trong ống cổ tay. Bệnh có thể khỏi từ vài tháng đến nhiều năm, tùy từng người, càng phát hiện sớm để trị bệnh, thì càng khỏi lâu.

Cách điều trị phẫu thuật thì triệt để hơn, bác sỹ rạch một đường nhỏ ở cổ tay để giải phóng dây thần kinh ra khỏi ống cổ tay. Đây là một phẫu thuật thường làm, thường chỉ cần gây tê tại chỗ, bệnh nhân thậm chí không cần nằm viện. Đa số sau mổ khỏi vĩnh viễn.

Hiện nay nhiều nơi làm phẫu thuật này, trong đó Bệnh viện Ngoại Thần kinh Quốc tế tại 65A Lũy bán Bích có nhiều bác sỹ chuyên sâu về Phẫu thuật Thần kinh và có đầy đủ trang thiết bị, để thực hiện phẫu thuật này.

Vì vậy, khi bị tê tay khi đi xe máy, tê tay về đêm, hãy khám thần kinh, đo điện cơ nếu cần, và tiến hành điều trị sớm bằng nội khoa hoặc phẫu thuật. Một địa chỉ trong những đáng tin cậy là Bệnh viện Ngoại Thần kinh Quốc tế.